اولین نشست از مجموعه نشست‌های تجاری اقتصادی با موضوع «صادرات دانش بنیان؛ بررسی فرصت های تجاری ایران-اتریش» در تاریخ سه شنبه 11 دی، ساعت 10 تا 12 در تالار ملل دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد.

مدیر نشست، دکتر بهزاد احمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، ضمن خیر مقدم به سخنرانان و حاضران در جلسه، امضا و تقدیم یادداشت تفاهم مابین اتاق بازرگانی ایران اتریش و موسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپا از جناب آقای نریمان صدری رئیس هیئت مدیره اتاق مشترک اتاق بازرگانی ایران و اتریش، مدیرعامل شرکت درمان آرا، دعوت کردند تا به بیان دیدگاه‌های خود بپردازند. ایشان پس از ارائه توضیحاتی در خصوص معرفی خود و فعالیت‌هایشان به بررسی روابط تجاری ایران با اروپا در حوزه دارو پرداختند. ایشان بیان نمودند که پیش از تحریم‌ها روابط تجاری مثبتی در حوزه واردات و صادرات در حوزه دارو وجود داشته است اما پس از تحریم‌ها ما شاهد تأثیر منفی آن و نیز کاهش همکاری‌ها در این زمینه هستیم. پس از آن ایشان به بیان آمار صادرات و واردات بین ایران و اروپا پرداختند، میزان واردات ما از اروپا یک میلیارد یورو است و صادرات ما به اروپا تقریبا صفر است. مهم‌ترین چالش‌های ما در صنعت دارو محدودیت‌های قانونی غیر مرتبط با تحریم‌هاست و چالش اصلی ما مرتبط با مالکیت‌های فکری است. ایشان اشاره نمودند که ایران و عراق دو اقتصاد بزرگ دنیا هستند که هنوز عضو WTO نیستند و به خیلی از کنوانسیون‌های احترام به مالکیت فکری نپیوسته‌اند در نتیجه محصول نهایی ما اغلب قابل مارکتینگ در کشورهای دیگر نیستند، به نظر می‌آید این چالش، چالش بسیار عمیقی هم خواهد بود. سپس ادامه دادند که یکی از مشخصاتی که در آینده از این روزهای کشورمان نقل خواهد شد این است که یکی از بزرگ‌ترین محرک‌های توسعه‌ای در ایران توسط اقای هاشمی رفسنجانی صورت گرفت که در آن زمان دانشگاه تا کوچک‌ترین شهرهای ما راه پیدا کرد. آنچه برای ما فرصت ایجاد کرده و محرک توسعه ما خواهد بود، نیروی عظیم دانشمند و جوانان نخبه و باهوش کشورمان است که می‌توانند تغییر ایجاد کنند، چیزی که اروپا فاقد آن است. ایشان خاطر نشان کردند که آینده ما در ارتباط با اروپا در صنعت دارو و خدمات مهندسی خواهد بود و نه محصول نهایی. در انقلاب صنعتی چهارم نیازی به مدل‌های محصول محور نیست. و اگر بررسی کنیم می‌بینیم که سهم دانش و خدمات نسبت به کالا، کشاورزی و معدن بیشتر و بیشتر شده است. ایشان ادامه دادند که آلمان حدود چهار میلیارد یورو با ایران تجارت دارد. ما از آلمان واردات داریم و این واردات بیشتر مربوط به ماشین آلات صنعتی است.  در حوزه دارو نیز ماشین آلات داروسازی و البته محصولات نهایی را نیز از چند شرکت دارویی مهم از آلمان وارد می‌کنیم. وی افزود که آن‌ها به شدت به دنبال توسعه صنعت دارو و زیست فناوری خود هستند و این  همان جایی است که ما می‌توانیم فرصت حضور داشته باشیم. ایشان در ادامه صحبت‌هایشان به واردات اتریش اشاره نمودند، میزان واردات ما از اتریش یک دهم آلمان است و جذابیتی که وجود دارد این است که آن‌ها یاد گرفته‌اند با تحریم و کشورهای تحریمی چگونه کار کنند. اتریش مرز بلوک شرق و غرب بوده است و چندین دهه نیازهای بلوک شرق از طریق آن تأمین می‌شد و در حال حاضر نیز هاب مهمی برای تأمین دارو است. فرصتی که برای ما وجود دارد، فرصت دانشی است و طبیعتا می‌توانیم هاب منطقه‌ای تولید مواد اولیه‌ی دارویی ارزان قیمت بشویم. وی در پایان راهکارهایی در این خصوص ارائه دادند از جمله اینکه دانشجویانی که در حوزه مطالعات بین‌المللی تحصیل می‌کنند می‌توانند نقش مهمی در بررسی مواردی همچون اینکه چگونه می‌توانیم در کنوانسیون‌های بین‌المللی عضو شویم، ساختارهای آن‌ها چگونه است و چطور می‌توانیم همکاری‌های نزدیک‌تری داشته باشیم، داشته باشند. و البته راه‌حل‌مان این است که ما به فهم بهتری دست پیدا کنیم. 

سخنران بعدی جناب آقای دکتر احمدی، رایزن سابق فناوری و نوآوری سفارت جمهوری اسلامی ایران در وین بودند. ایشان به بررسی روابط فناورانه میان اتریش و ایران پرداختند. در ابتدا  توضیحاتی در خصوص مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت بیان نمودند. در ادامه افزودند که بحران کرونا فضای تحولات را عوض کرد و باعث ایجاد یک پارادایم شیفت عجیبی در حوزه تعاملات در دنیا شد. ایشان همچنین خاطر نشان کردند که بین غرب‌گرایی و غرب‌نگری تفاوت‌هایی وجود دارد و ما می‌توانیم علم و فناوری را از هرجایی به دست بیاوریم. گرچه اروپا در برخی حوزه‌ها شکاف دارد اما آن‌ها خود به آن اذعان کرده و به بررسی آن پرداخته و درصدد احیای مزیت رقابتی‌شان‌اند که این برای ما یک آموزه دارد. نکته بعدی استعداد بازار است، برای اروپا بحث، محصول نهایی نیست بلکه خدمات است مخصوصا در حوزه اقتصاد دیجیتال، مبحثی که انسان‌محور است اما مکان‌محور نیست و این می‌تواند مزیتی برای ما باشد.

ایشان نیز ادامه دادند که اروپا در حوزه انرژی‌های پاک، بحث مواد تقریبا هنوز پیشگامی‌اش را حفظ کرده است. در صورت عملکرد درست زیست بوم، فناوری نیز به درستی عمل می‌کند. وی خاطر نشان کرد که اکثرا کشورهای اروپایی رقابت شدیدی در جذب نیروی انسانی متخصص دارند. در اخر بیان کردند که امید است با هم بتوانیم در این فضای شناسایی و شناساندن ظرفیت‌هایمان پتانسیل‌های خودمان را بشناسیم و کمک کنیم مزیت‌های رقابتی‌مان زیاد شود.

سخنران بعدی جناب آقای دکتر علی عیانبد، دبیرکل اتاق مشترک ایران و اتریش بودند. ایشان در ابتدا به معرفی کوتاهی از خود پرداختند و افزودند ما اتاق بازرگانی را به عنوان پلی میان تجار ایرانی و اتریشی می‌دانیم و ادامه دادند که اتریش از این جهت جذاب است که پنجره‌ای برای ورود به کل اتحادیه اروپا است. در ادامه به میزان صادرات و واردات در سال 2024 اشاره نمودند؛ میزان صادرات از ایران به اتریش80 میلیون یورو و میزان واردات حدودا 300میلیون یورو است. موارد اصلی صادرات ایران به اتریش مواد اولیه، مواد پتروشیمی و مواد خام است و واردات از اتریش در زمینه اول ماشین آلات، دارو و دستگاه‌های سنجش است. ایشان خاطر نشان کردند که اتریش بزرگ‌ترین تولیدکننده قطعات BMW است و در زمینه خدمات و نیز استارتاپی یکی از کشورهای برتر است. علاقمندی ایران در دوستی با اتریش قدمتی بیش از 700 سال دارد. در اخر بیان کردند که شما کسانی هستید که آینده این تجارت و ارتباطات را می‌توانید شکل دهید و ما خوشحال می‌شویم که در این راستا کمک کننده باشیم.

چهارمین سخنران این نشست جناب اقای دکتر وطن دوست بودند. ایشان به بیان چند گزاره پرداختند ایشان فرمودند که حاصل جمع وضعیت موجود ما به دلیل تصمیم‌گیری های خودمان مبتنی بر شناخت خودمان است و اگر شناخت ما درست نباشد تصمیم اشتباه خواهیم گرفت. تکنولوژی همیشه در تاریخ تغییردهنده بوده است. هیچ اقتصادی در دنیا موفق و کارآمد نخواهد بود مگر آنکه دانشگاهی باشد. ما اگر نتوانیم تولید مبتنی بر صادرات کنیم قطعا از بین می‌رویم. اتریش از نظر فناوری «هارتلند منطقه جرمن‌هاست» و نیز نمونه‌ی بسیار خوبی برای الگوبرداری است. ایشان بیان نمودند که تحریم برای ما در آنجایی است که ما بخواهیم نفع ببریم، تحریم برای نفع رساندن به جامعه جهانی وجود ندارد اگر که ما کالایی متمایز برای ارائه داشته باشیم.

در پایان نشست سخنرانان به پرسش‌های مطرح شده توسط حاضران در جلسه پاسخ دادند.