متخصصان برتر هندی‌، به‌ویژه در ایالات متحده، کانادا و بریتانیا، در حال ایجاد شبکه‌هایی هستند که می‌تواند برای اقتصاد کشورشان نیز مفید باشد.
هریبرت دیتِر (Heribert Dieter)

در قرن بیست و یکم، افراد هندی تبار نه تنها هیئت‌مدیره‌های شرکت‌های بزرگ آمریکایی را تشکیل می‌دهند، بلکه در توسعه نرم‌افزاری بسیاری از شرکت‌های اروپایی و پروژه‌های عمرانی اقتصادهای در حال توسعه حاشیه خلیج فارس نیز نقش مهمی دارند.

کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا و کاندیدای انتخابات ریاست‌ جمهوری ۲۰۲۴، مانند ریشی سوناک، نخست‌وزیر بریتانیا تا جولای ۲۰۲۴، ریشه‌های هندی دارد. همچنین اوشا ونس، همسر معاون رئیس‌جمهوره آمریکا، یک شخصیت سرشناس هندی‌تبار در کاخ سفید خواهد بود. اوشا ونس که از یک کارنامه موفق در حرفه وکالت برخوردار است، اولین "بانوی دوم" با دین هندو خواهد بود.

 ۲۵ نفر از مدیر عامل‌های شرکت‌های آمریکایی در شاخص S&P 500، به همراه رئیس بانک جهانی و شش نماینده پارلمان استرالیا، نیز دارای تباری هندی هستند. در انتخابات ۴ جولای ۲۰۲۴ بریتانیا، تعداد نمایندگان پارلمان با تبار هندی به رکورد جدید ۲۶ نفر رسید. در آمریکا نیز تعداد نمایندگان هندی‌تبار در کنگره پس از انتخابات نوامبر ۲۰۲۴ به شش نفر افزایش یافت که در گروه غیررسمی موسوم به "Samosa  Caucus" فعالیت می‌کنند.

مهاجرت هندی‌ها و صادرات سرمایه انسانی از هند، پدیده‌ای جدید نیست و به قرن نوزدهم باز می‌گردد. بحران اقتصادی هند در دهه ۱۸۳۰ میلادی منجر به صادرات سرمایه انسانی به مستعمرات بریتانیا شد که با کمبود نیروی کار مواجه بودند. کارگران قراردادی هندی در کارائیب جایگزین بردگان در مزارع نیشکر شدند. در جنوب شرق آسیا، اقیانوس آرام جنوبی و برخی مستعمرات آفریقایی، کارگران هندی موجب افزایش سرمایه انسانی و بهره‌برداری بیشتر از معادن و مزارع شدند. در قرن نوزدهم، حدود پنج میلیون هندی از کشور خود مهاجرت کردند. ایکن پرسش مطرح است که آیا امپراتوری استعماری بریتانیا بدون نیروهای کار هندی نیز به همین شکل گسترش می‌یافت یا خیر.

تقریباً ۲۰ سال پیش، آمریکایی‌های هندی‌تبار پردرآمدترین گروه در ایالات متحده بودند و میانگین درآمد سالانه آنها بیش از ۵۰,۰۰۰ دلار بود. شبکه‌های هندی‌های مهاجر و متخصصان بومی در حوزه فناوری اطلاعات از دهه ۱۹۹۰ میلادی تکمیل‌کننده یکدیگر بوده‌اند: سفارش‌های ایالات متحده آمریکا، تقاضا و اشتغال در شرکت‌های نرم‌افزاری هند را افزایش داده‌اند. چندین دهه است که حوزه فناوری اطلاعات برای بسیاری از هندی‌های بلندپرواز، به ابزاری برای مهاجرت به آمریکا یا سایر کشورهای OECD تبدیل شده است.

این روند همچنان ادامه دارد. در سال ۲۰۱۹، یعنی سال قبل از همه‌گیری کرونا، تقریباً سه چهارم ویزاهای موسوم به H-1B در آمریکا به افراد هندی اختصاص یافت: از مجموع ۴۲۱,۲۷۶ درخواست ویزا، ۳۱۳,۹۴۴ مورد متعلق به هندی‌ها بود. در سال ۲۰۲۲، ۷۳ درصد از ویزاهای H-1B به هندی‌ها تعلق گرفت. برنامه H-1B به متخصصان واجد شرایط اجازه می‌دهد تا در آمریکا کار کنند و به کارفرمایانی اختصاص دارد که قصد استخدام نیروی کار خارجی برای مشاغل خاص با مهارت‌های ویژه را دارند.

«داشتن تحصیلات و آمادگی برای کار، دلیل نگاه مثبت به مهاجران هندی»

موج مهاجرت از هند همچنان ادامه دارد؛ هر سال حدود ۲.۵ میلیون نفر هند را ترک می‌کنند. گروه‌های بزرگ هندی به‌ویژه در ایالات متحده، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، آفریقای جنوبی، کنیا و بریتانیا حضور دارند. با این حال، در برخی زمینه‌ها کاهش موج مهاجرت مشهود است. حقوق بالای متخصصان فناوری اطلاعات در هند منجر به کاهش علاقه به اشتغال در خارج از کشور شده است.

ابتدا باید میان افراد هندی تبار و شهروندان هندی مقیم خارج تمایز قائل شویم. شهروندان غیرمقیم هند در خارج از این کشور زندگی و کار می‌کنند و در صورتی که کمتر از ۱۸۲ روز در سال را در هند اقامت داشته باشند مشمول قوانین مالیاتی کشور میزبان می‌شوند. اما افراد هندی تبار تابعیت کشور جدید خود را پذیرفته‌اند. از آنجا که هند تابعیت دوگانه را به رسمیت نمی‌شناسد، بسیاری از مهاجران مجبور به چشم‌پوشی از تابعیت هندی خود شده‌اند. این گروه شامل حدود ۱۸ میلیون نفر است و نوادگان مهاجران قدیمی هندی در موریس، فیجی، مالزی، سنگاپور و آفریقای جنوبی نیز در این دسته قرار می‌گیرند. علاوه بر این، طبق برآوردهای دولت هند، ۱۳ میلیون شهروند هندی دیگر در خارج از کشور زندگی می‌کنند اما همچنان گذرنامه هندی دارند.

استقبال با آغوشی باز
در حالی که مهاجران چینی اغلب با بی‌اعتمادی مواجه می‌شوند، هندی‌ها در اغلب موارد با استقبالی گرم روبه‌رو می‌شوند. ۷۰ درصد از آمریکایی‌ها نظر مثبتی نسبت به هند دارند، در حالی که تنها ۱۵ درصد از آن‌ها دیدگاه مثبتی نسبت به چین دارند. این تفاوت رفتار با دو گروه مختلف از مهاجران، بازتابی از تنش‌های ژئوپلیتیکی کنونی نیز است. عامل اصلی این برخورد مثبت نسبت به مهاجران هندی، سطح بالای تحصیلات آن‌ها و سهم بالای آن‌ها در توسعه اقتصادی کشورهای میزبان است.

این واقعیت به‌ویژه در مورد هندی‌هایی صادق است که در کشورهای صنعتی غربی زندگی می‌کنند. حدود ۲.۷ میلیون هندی در ایالات متحده، ۸۳۵ هزار نفر در بریتانیا، ۷۲۰ هزار نفر در کانادا و ۵۷۹ هزار نفر در استرالیا زندگی می‌کنند. البته تعداد بیشتری از هندی‌ها به کشورهای همسایه، یعنی عربستان سعودی (۲.۵ میلیون نفر) و امارات متحده عربی (۳.۵ میلیون نفر) مهاجرت کرده‌اند.

در سال‌های اولیه پس از استقلال هند، مهاجرت به بریتانیا عمدتاً شامل افراد کم تخصص بود. اما از اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی، مهاجرت به کشورهای کلاسیک مهاجرپذیر مانند ایالات متحده، کانادا و استرالیا الگوی متفاوتی داشت. پس از اصلاح قوانین مهاجرتی آمریکا در سال ۱۹۶۵، این کشورها عمدتاً متخصصان و افراد با مهارت بالا را جذب کردند. پیش از آن، در ایالات متحده و استرالیا محدودیت‌های مشخصی برای مهاجرت هندی‌ها وجود داشت.

مهاجران هندی هم در ایالات متحده و هم در استرالیا به‌دلیل سطح بالای تحصیلاتشان شناخته می‌شوند. در آمریکا، نزدیک به ۸۰ درصد از افرادی که در هند متولد شده‌اند حداقل دارای مدرک کارشناسی هستند، در حالی که این میزان برای جمعیت مهاجران چینی ۵۰ درصد و برای کل جمعیت ایالات متحده تنها ۳۰ درصد است. وضعیت مشابهی نیز در استرالیا دیده می‌شود؛ دو سوم جمعیت هندی‌تبار حداقل مدرک کارشناسی دارند که دو برابر میانگین کل جمعیت است.

جای تعجب نیست که هندی‌تبارهای آمریکایی درآمد بسیار بالایی دارند. درآمد متوسط خانوارهای هندی‌تبار در آمریکا ۱۵۰ هزار دلار است، که دو برابر درآمد متوسط تمام خانوارهاست. درآمد متوسط چینی‌تبارها ۹۵ هزار دلار است، که اگرچه بالاتر از میانگین است، اما به‌طور قابل توجهی کمتر از درآمد هندی‌تبارهاست. در استرالیا نیز الگوی مشابهی دیده می‌شود، اما با شدت کمتر: درآمد خانوارهای هندی‌تبار به‌طور متوسط ۸۷ هزار دلار است، در حالی که این رقم برای کل خانوارها حدود ۶۲ هزار دلار است.

موفق در مشاغل حوزه ریاضیات، فناوری اطلاعات، علوم طبیعی و مهندسی (MINT)
حتی در آلمان، مهاجران هندی به‌طور قابل توجهی موفق‌تر از حد میانگین هستند. تا پایان سال ۲۰۲۲، مهاجران هندی با میانگین حقوق ماهانه ۵۲۲۷ یورو، بالاترین درآمد را در میان شاغلان تمام‌وقت تحت پوشش بیمه اجتماعی، بر اساس ملیت، کسب کردند. این رقم به‌طور قابل توجهی بیشتر از میانگین درآمد اتریشی‌ها (۴۸۹۵ یورو)، آمریکایی‌ها (۴۸۶۲ یورو) و حتی آلمانی‌ها (۳۷۸۵ یورو) است.

«هندی‌های شاغل در آلمان: گروهی کوچک اما پردرآمد»

میانگین درآمد مهاجران در آلمان (۲۸۸۱ یورو) حتی کمتر از درآمد آلمانی‌هاست. اما درآمد بالای مهاجران هندی را می‌توان به حضور آن‌ها در مشاغل حوزه ریاضیات، فناوری اطلاعات، علوم طبیعی و مهندسی نسبت داد. از پایان سال ۲۰۱۲ تا پایان ژوئن ۲۰۲۳، تعداد هندی‌های شاغل در این حوزه‌ها از ۷۰۰۰ نفر به ۴۸۵۰۰ نفر افزایش یافت، یعنی رشدی نزدیک به ۶۰۰ درصد.

تعداد هندی‌هایی که در آلمان زندگی می‌کنند، از ۴۸۳۰۰ نفر در سال ۲۰۱۰ به ۱۵۰۸۰۰ نفر در سال ۲۰۲۰ افزایش یافت، یعنی بیش از سه برابر. با این حال، سهم آن‌ها از کل جمعیت خارجی‌های مقیم آلمان تنها ۱.۶درصد در سال ۲۰۲۰ بوده است. پس از پایان همه‌گیری کرونا، تعداد هندی‌های شاغل در آلمان همچنان به رشد خود ادامه داد. طبق داده‌های آژانس فدرال کار آلمان، از ژانویه ۲۰۲۰ تا ژانویه ۲۰۲۴، تعداد شاغلان هندی از ۷۰,۰۵۰ نفر به ۱۴۳,۶۱۰ نفر افزایش یافت، یعنی بیش از دو برابر.

نکته جالب توجه این است که در ماه مارس ۲۰۲۱، ۵۷.۸ درصد از هندی‌های تحت پوشش بیمه اجتماعی در آلمان، دارای مدرک تحصیلی معتبر بودند. این میزان به‌طور قابل توجهی بالاتر از ۲۸.۳ درصد آلمانی‌ها و ۱۶.۵ درصد مهاجران دیگر با مدرک تحصیلی معتبر است.

زندگی بر اساس رویای آمریکایی
در ایالات متحده، گروهی از مهاجران هندی‌تبار با نام ایندایا‌سپورا (Indiaspora) گرد هم آمده‌اند. این گروه تلاش می‌کند تصویر مثبتی از هندی‌های جدید آمریکایی ارائه دهد. فرضیه‌ای که بیان می‌کند مهاجران هندی با انگیزه و به دنبال دستیابی (موفق) به رؤیای آمریکایی هستند. تقریباً ۶۰ درصد از هتل‌های ایالات متحده متعلق به افرادی با تبار هندی است. اگرچه هندی‌تبارهای آمریکایی تنها حدود ۱,۵ درصد از کل جمعیت ایالات متحده را تشکیل می‌دهند، اما سهم آن‌ها در درآمد مالیاتی کشور حدود 5 درصد برآورد می‌شود.

این حس مثبت نسبت به مهاجران هندی، که پیش‌تر به آن اشاره شد، به دلیل درآمد بالای این مهاجران و سهم بالای آن‌ها در درآمدهای مالیاتی است. برخلاف تصور رایج در آلمان، مهاجران زمانی به افزایش تولید ناخالص داخلی سرانه کمک می‌کنند که درآمدشان بالاتر از میانگین درآمد جمعیت کشور باشد. به‌ویژه در کشورهایی با سیستم‌های انتقالات مالی قوی، با ورود افراد کم‌تخصص که درآمد پایینی دارند و از کمک‌های مالی استفاده می‌کنند، رفاه عمومی کاهش می‌یابد. در مقابل، مهاجران هندی‌تبار در ایالات متحده یا استرالیا باعث افزایش رفاه عمومی می‌شوند و تأثیر منفی بر آن ندارند.

محافظه‌کاری حیرت انگیز
بر خلاف درون هند، در میان هندی‌هایی که در ایالات متحده زندگی می‌کنند، ازدواج‌های میان‌طبقاتی (کاستی) به‌مراتب کمتر دیده می‌شود. مهاجران اغلب سنت‌های سرزمین مادری خود را فارغ از تغییراتی که در آنجا رخ داده حفظ می‌کنند. از نظر سیاسی، افراد هندی تبار اغلب به طرز حیرت آوری محافظه‌کار هستند. به‌عنوان مثال، سوئلا براورمن، وزیر کشور سابق بریتانیا، عضو جناح راست حزب محافظه‌کار است و صریحاً مخالفت خود را با این فرض که رنگ پوست یک فرد می‌تواند دیدگاه‌های سیاسی او را تعیین کند، اعلام کرده است.

ویوک راماسوامی، کارآفرین آمریکایی، جنبش "وُک" (فرهنگ بیداری) در ایالات متحده را به‌عنوان «برده‌داری روانی» محکوم کرده و تغییرات اقلیمی را یک موضوع ساختگی می‌داند. پس از شکست نامزدی خود در رقابت‌های انتخاباتی، او از دونالد ترامپ حمایت کرد. راماسوامی چند سال پیش توسط مجمع جهانی اقتصاد به‌عنوان «رهبر جهانی جوان» معرفی شد اما به این انتخاب اعتراض کرد و از برگزارکنندگان در داووس شکایت کرد: «من شهروند جهان نیستم، بلکه شهروند ایالات متحده هستم». وی خواستار لغو برنامه‌هایی مانند "اقدام مثبت" است که برای حمایت از گروه‌های محروم طراحی شده‌اند. او به صراحت معتقد است که فقط عملکرد و نه پیشینه افراد، باید موفقیت حرفه‌ای او را تعیین کند. به گفته راماسوامی، سیستم کاستی در هند دلیل اصلی عدم پویایی آن کشور است.

در سال‌های آینده، اقتصاد هند از دایاسپورای رو به رشد خود بهره خواهد برد. مدیران عامل شرکت‌های بزرگی مانند IBM و Alphabet، یعنی آرویند کریشنا و ساندار پیچای، از برجسته‌ترین مهاجران هندی هستند. رئیس جدید بانک جهانی، آجی بانگا، نیز در هند متولد شده و بیش از یک دهه مدیریت شرکت مسترکارت را برعهده داشته است.

ایندرا نویی، که در چنای به دنیا آمده، به مدت ۱۲ سال مدیرعامل شرکت پپسی‌کو بوده و اکنون عضو هیئت مدیره آمازون است. او معتقد است که ترکیب دو سیستم آموزشی دانشگاه‌های برجسته هند و آمریکا باعث تعداد بالای مدیران برجسته هندی‌تبار در ایالات متحده شده است. در یک مطالعه، سه اقتصاددان بررسی کردند که موفق‌ترین فارغ‌التحصیلان آزمون ورودی سخت‌گیرانه دانشگاه‌های فنی هند چه مسیری را انتخاب کرده‌اند. از ۱۰۰۰ نفر برتر سال ۲۰۱۰، ۳۶ درصد مهاجرت کرده بودند. از بین ۱۰۰ فارغ‌التحصیل برتر، ۶۲ درصد و از بین ۱۰ نفر برتر، ۹ نفر موفقیت شغلی خود را در خارج از کشور دنبال کرده بودند. نتایج نشان می‌دهد که تقریباً دو سوم از این استعدادهای برتر به ایالات متحده مهاجرت کرده‌اند، اما تنها ۳ درصد از آن‌ها آلمان را برای ادامه زندگی انتخاب کرده‌اند.

هندوستان نیز نفع می‌برد
از منظر اقتصادی، حواله‌های ارسالی توسط شهروندان هندی شاغل در خارج از کشور اهمیت زیادی دارد. بر اساس گزارش بانک جهانی، در سال ۲۰۲۳ هیچ کشوری به‌اندازه هند حواله دریافت نکرد؛ مبلغ این حواله‌ها به ۱۲۵ میلیارد دلار رسید. پس از هند، مکزیک با ۶۷ میلیارد دلار و چین با ۵۰ میلیارد دلار در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. مجموع کل حواله‌های ارسالی در سال ۲۰۲۳ حدود ۷۹۱ میلیارد دلار بود. این حواله‌ها از سوی مقامات مالیاتی هند با شرایطی نسبتاً سخاوتمندانه مدیریت می‌شود: هر فرد می‌تواند در هر سال مالی (از آوریل تا مارس) تا سقف ۲۵۰ هزار دلار به هند منتقل کند.

اهمیت هندی‌های مقیم خارج از این کشور و افراد هندی تبار با سرعتی مشابه با رشد اقتصادی و سیاسی کشورشان در حال افزایش است. هندی‌های با تخصص بالا اغلب به ایالات متحده، بریتانیا، کانادا و استرالیا مهاجرت می‌کنند. در حالی که افرادی که تخصص کمتری دارند معمولاً در کشورهای عربی مشغول به کار می‌شوند. به‌ویژه هندی‌هایی که در کشورهای عضو "سازمان توسعه و همکاری اقتصادی" فعالیت می‌کنند، نه‌ تنها به تقویت سرمایه انسانی این کشورها کمک می‌کنند، بلکه شبکه‌هایی فراملیتی ایجاد می‌کنند که می‌تواند برای اقتصاد هند نیز مفید باشد.

مترجم: حامد کاظمی
kazemi.hamed@ut.ac.ir

منبع: Internationale Politik